Home for christmas

Eg er heima. I alle fall den plassen eg kaller "heim", sjølv om eg til tider både er litt rotlaus og rastlaus. Eg er komt tilbake til Bømlo og skal feira jul. Den største forskjellen er foreløbig temperaturen - føttene brenner ikkje lengre av å gå barbeint på bakken og alt av materialer eg tar i kjennes kaldt. Det var likevel godt å komma heim til familie og godt å kjenna at eg skal feira jul her.

Eg reiste frå Dar Es Salam kvelden 21. desember, mellomlanda i Amsterdam og landa i tåka i Bergen midt på dagen, 22. desember. Eg hadde ikkje tilgong på det norske simkortet mitt, så utan mobil var det litt vanskeleg å få signalisert heim når og kor eg skulle hentast. På båten sørover fekk eg signalisert mitt nødrop gjennom facebook ettersom eg hadde internett ei lita stund. Eg la ut nummeret til mora mi og håpa nokon kunne ringa ho for meg. Då eg gjekk av båten var det ingen bil som venta på meg, men etter nokre minutt kom den blå Peugeot'en. Nokon hadde videreformidla beskjeden - og leng leve jungeltelegrafen :)

Eg har fått litt tid til å tenka og tid til å fortella, og eg er veldig glad for alt eg har fått oppleva. Eg tenker mykje på alt som har skjedd. Sjølv om eg hadde vore i Afrika før, har eg likevel fått mange nye spor i meg. Spor etter menneska som blei mine nye venner, skjebnene som opna liva sine, alle dei vansklege situasjonane eg har sett og kulturen og levemåten. Det er ikkje berre at eg har levd på loff i tre månadar og at eg no får både salat og grovbrød som er forskjellen. Eg har budd på hotell i dei tre månadane samtidig som eg har sett kor lite mange i landsbyen utanfor hadde. Eg har levd i ein enormt kontrastrik kvardag der eg stadig har måtta forholda meg til etiske dilemma og blitt utfordra på mine eigne holdningar og handlingar. No eg er tilbake i Noreg der det er sjølvsagt at alle får presangar til jul. Det var faktisk ein samtale, eg og to av dei andre studentane hadde med ein av arbeidararne me blei venn med, der akkurat det med julepresangar kom opp. Me snakka om korleis me feirer jul, der vår venn fortalte han måtte jobbe i jula og dermed ikkje fekk feira jul med familien han ikkje hadde sett på over eit år. Han skulle feira med å gå på kveldsgudstjeneste og ikkje noko ekstra mat eller andre ting. Ei av dei andre studentane fortalte korleis me feirer jul i Noreg - om mykje god julemat, at familien alltid er samla, gudstjeneste, juletre, julesangar - og presangar. Då blei eg ærlig talt litt flau. Ikkje berre var vår jul perfekt - me har til og med penger til å gi kvarandre presangar! For me har det så mykje betre enn me veit. Me veit jo at Noreg er eit av verdas rikaste land, men har me tenkt på at meir enn halvparten av kloden vil sjå på kvar nordmann som ein mangemillionær? Penger er makt, og med stor makt følger stort ansvar.

Eg har så mange tankar. Eg har lært så mykje. Eg har sett så mykje - både positivt og negativt. Eg vil gleda meg over alt eg har, for det er ei velsigning. Og forstå meg rett - julepresangane kan også vera ei velsigning. Samtidig er eg glad for at bagasjen min inneheld litt annleis erfaringar, sjølv om dette også er vanskeleg. Eg er komen heim frå Afrika til Noregs mest materialistiske tid der det potensielle, omvendte kultursjokket er stort. Difor er det godt er har vore på liknande reiser før.

Livet i Afrika kjennes som ein anna verd enn livet i Noreg. Og eg liker det. Sjølv om eg bestemte meg for å ikkje reisa ned igjen etter jul, som eg hadde tilbod om, veit eg at eg reiser tilbake. Eg veit ikkje når, og eg veit ikkje kva land, men Afrika kaller. Det har blitt ein for stor del av meg til at eg klarer å leva eit A4-liv i Noreg. Eg har heldigvis lært noko om viktigheita av å ikkje gløyme verken den eine eller andre kulturen for å kunne dra nytte av erfaringane.

Dette er det siste blogginnlegget mitt og eg takker for lesarane mine og mange gode tilbakemeldingar.

Det var noen hyrder der på stedet som var ute på marken

og holdt nattevakt over sin hjord.
Og se, en Herrens engel stod hos dem,
og Herrens herlighet lyste om dem. Og de ble meget forferdet.
Men engelen sa til dem: Frykt ikke! For se,
jeg forkynner dere en stor glede - en glede for alt folket.
I dag er det født dere en frelser,
som er Messias, Herren - i Davids stad.
Og dette skal dere ha til tegn: Dere skal finne et barn som er svøpt
og ligger i en krybbe.
Og med ett var det sammen med engelen
en himmels hærskare, som lovpriste Gud og sa:
Ære være Gud i det høyeste, og fred på jorden,
i mennsker Guds velbehag.

TICC – Tanga International Competence (tidleare Conference) Center

TICC er drevet av norske Ruth og mannen hennar, Odd. Ruth, eller Mama Ruthi som dei kallar ho i tanzanianarane kallar ho, er utdanna sjukepleiar men jobber som konsulent no. Det er ho som har vore vegleiaren vår her i praksis. 3-4 veker i året jobber ho i Noreg for å tjene nok penger til å leve i Afrika. Arbeidet som blir gjort i Tanga er kjempeflott, og eg vil fortella litt meir om plassen eg har budd på sidan slutten av september.

I periodar bur det mange studentar der og dette er eigentleg ein del av inntekta til TICC, samtidig som dei har sponsorar. I tillegg blir det bruka som hotell med restaurant. Det er ulike studentgrupper ute, både sjukepleiarar, barnevernspedagogar, sosionomar og jordmødre. Alle desse gruppene blir bruka i samfunnsarbeidet i landsbyane rundt om her, og det blir koordinert slik at ulike studentgrupper kan jobba med ulike problem hjå samme pasientar. Me følger dei opp på alle dei områda dei ulike gruppene har kompetanse på. TICC har starta Tanga Aids Working Group (der eg har vore i praksis), har oppretta tre familieheimar (ein slags barneheim), har hjulpet i gang ei mikrofinansgruppe, har over 200 sponsorborn og jobber med helse og samfunnet generelt. Den skulen eg var på i forbinding med helsesjekken er valgt ut for å hjelpa den opp frå dårlege resultat. Det er TICC som dermed har gitt alle ungane der gratis helsesjekk og oppfølging, samt ei gratis banan til dei 800 elevane kvar dag. Resultatet av helsesjekken viste mange problemområder å ta tak i og målet er å gjera skulen til den beste i distriktet. Slik kan ein hjelpa mange av landsbygdene rundt her, samtidig som ein blir eit førebilete for andre skular. Eg har bitt meg merke i to ting Ruth, med sin store erfaring og kompetanse, har fortalt anngåande samfunnsarbeidet ho gjer:

(1)Hennar tre prinsipp for korleis ho jobber er 1) alle mennesker har ein eigenverdi i seg sjølv, 2) likbyrdig dela erfaringar og la den andre (svakaste) part dela først og 3) minska maktforholdet mest mogleg. I tillegg må alle tre vera til stades for at ein skal kunna klara arbeidet.

(2) Å ha ein fot i kvar kultur. Å tilhøyra ein kultur betyr også at ein har visse tankesett ein ofte ikkje er klar over. Dette kan vera haldningar og måter å oppføra seg på. Dersom ein bur lenge i ein anna kultur blir ein gjerne integrert i både positive og negative sider. Ruth kjem uta nfrå og ønsker å gjera ein forskjell. For at ho skal klara det må ho ha med seg kunnskap og erfaringar utanfrå for at det skal utgjera ein forskjell. Sjølv har ho fortalt det er heilt nødvendig for ho å vera oppdatert på arbeidet både i Noreg og her i Tanzania, og dermed ha kunnskap om begge kulturar og arbeidet der, for at ho skal kunna gjera den jobben ho gjer.

For meg som trives på reisefot og kan tenka meg å arbeida i utlandet var det veldig inspirerande å høyra om hennar erfaringar. Kva framtida bringer veit kun Gud.
Eg må også føya til at TICC treng den støtten dei kan få i det fantastiske arbeidet som blir gjort der. Dersom du ønsker å bidra kan du søka opp Tanga International Conference Center (eller Tanga International Competence Center som det no har bytta namn til) og finna både meir informasjon og eit kontonummer der, eller spørja meg.

Eg har vore ei veke på Zanzibar nettopp, og her er nokre få bileter der i frå.
Småfly frå Tanga til Zanzibar.
Volleyball på stranda.

Heilt ferdig med praksis som sjukepleiarstudent

I dag har eg hatt siste dag på sjukehuset. Siste praksisdag var eigentleg i går, men i dag ville eg, Odbjørg og Janne vera på fødeavdelinga som avslutning på praksis. Dei andre seks studentane frå UiA er reist til Zanzibar i dag. Me tre som er igjen reiser på søndag. Det vil faktisk sei eg har juleferie i dag, og eg vil oppsummera litt av erfaringane eg har hatt frå praksis.

1. veka: swahili-kurs og bli-kjent
2. og 3. veka: helsesjekk på ein barneskule
4. og 5. veka: CTC og mor-barn-klinikk
6. veka: Tanga Aids Working Group
7. veka: Nanyogie (masailandsby)
8. veka: Lutindi (mentalsjukehus)
9. og 10. veka: Psykisk helsearbeid på heimebesøk
11. og 12. veka: Zanzibar (har innarbeida to veker fri på slutten)

Når eg tenker gjennom kva som har vore det kjekkaste, har eg i grunn likt det meste. Til tider har eg kjent det har vore for mykje venting og for mykje observasjon i forhold til å få gjort ting sjølv. Likevel har eg opplevd så utruleg mykje forskjellig og fått erfaringar eg aldri hadde fått i Noreg.

Helsesjekken på barneskulen i byrjinga er eg stolt over å ha vore med på. Dette er eit initiativ av TICC der alle ungane (rundt 800 elevar) fekk gratis helsesjekk og oppfølging. Dette er verkeleg ein plass me har utført mykje og som har gjort godt for landsbygdene omkring. I Nanyogie opplevde me Afrika på sitt beste – masse kultur! - og hadde ein kjempefin praksis. Det var ein liten klinikk der ein av to arbeidarar var ein lege som tok seg av nesten alt som kom inn: malaria, brukket ribbein, gravide, abscess i ryggen, depresjon osv. Dette var superspennande og lærerikt. Lutindi var flott fordi me endeleg fekk meir pasientkontakt og kunne snakka med pasientane sjølv. Me fekk snakka med pasientar som kunne engelsk og fekk eit innblikk i både sjukdommen, behandlinga og deira eigne tankar om kvifor og korleis dei hadde havna på mentalsjukehuset. Utruleg givande og spennande. Dei to siste vekene skulle me ha valgfri praksis, men dei er som sagt innarbeida tidlegare for å kunna reisa til Zanzibar. To av dei dagane har gått til fødeavdeling, noko eg synes er fantastisk spennande ettersom eg har tenkt ein del på å bli jordmor.

I dag var eg på fødeavdeling, og eg må berre dela ein liten bit derifrå. Då me kom var det heilt stille på avdelinga og ingen låg klar til å føda. Me var difor i rommet der dei som allereie hadde født var, og eg såg ein baby som låg aleine i ei vaksenseng. Eg gjekk bort og såg til han, og mora kom etter kort tid. Ho kunne ikkje engelsk, men me snakka litt, og eg spurte kva bornet skulle heite. Ho hadde ikkje funnet namn til guten, så ho sa ho ville eg skulle finne eit namn til han! Først tenkte eg på Kristian (bror min heiter det), men eg tenkte det kanskje blei eit litt dumt namn i tilfelle dei var muslimar. Eg valgte difor eit anna namn, så då blei det Daniel :) Dette var gøy!

Eg er kjempeglad for at eg reiste i praksis til Tanzania. Heimesjukepleie- og psykiatri-praksisen hadde på ingen måte vore det samme heime. I tillegg var eg svært sliten då eg drog, så at eg fekk komma ein heilt ny plass og ha ein heilt anna kvardag – det hadde eg behov for. No er ting mykje betre, men eg er likvel glad for Zanzibar-ferien no på slutten som vil lada opp toppen av batteria. Eg gleder meg både til Zanzibar, til å komma heim til jul og til å komma tilbake til Kristiansand.

I dag skal eg levera inn ei oppgåve om Global helse og pakke ferdig. I morgon skal eg og dei to andre igjen her henga med ein av dei som jobber her (samme som eg var i kyrkja med). På kvelden skal me kanskje på filmfestilval med vår tidlegare swahililærar som også har lagt fleire filmar. Og på søndag reiser me jo til Zanzibar. Eg veit forresten ikkje kor mykje blogging det blir på Zanzibar ettersom det ikkje er internett på romma.

Masaiflettene mine tok eg ut denne veka.

Eg klatrer i mnazi (kokkusnøtt-palme) med tau mellom føttene.

Dagane går...

Tida flyr i frå meg, og eg veit at kvar daq må nytast til det fulle. (Det bør jo kvar dag uansett, men mange ganger gløymer ein det). I dag har eg kun 8 dagar igjen på TICC. 8 dagar! Eg er ferdig med praksis neste torsdag og på søndagen (11.12) reiser eg til Zanzibar. Me har jobba inn nokre dagar så me får ein fin ferie før me reiser heim den 21.12.

Eg har vore på Lutindi, eit mentalsjukehus, i fem dagar for praksis, der eg hadde det veldig fint. Det var eit bra sjukehus eg har mykje godt å seie om. Ein av pasientane fekk eg snakka meir med enn dei andre, og eg merker ein blir fort engasjert i livet til folk ein treffer. Han eg traff var inne pga misbruk av cannabis og medan eg veva meg ei dørmatte der han kunne hjelpa med den kunnskapen han hadde om det, fekk eg vita alt eg kom på å spør om. Pasienten var 25 år og hadde misbrukt cannabis i 12 år. Han kunne ikkje hugsa korleis han starta med det, men det var mest dei to siste åra han hadde fått problem. Det var eigentleg ein smart mann, stilte bra spørsmål om Noreg og økonomi, og hadde byrja på universitetsutdanning. Det var synd å sjå han hadde rota seg borti ting som verkeleg kan øydelegga liv, men likevel såg eg håp. Ein dag hadde han blitt dopa ned og frakta til sjukehuset der eg no har jobba nokre dagar. Då eg traff han hadde han vore der i ca. to mnd og han var glad han var der. Han visste han ikkje kunne fortsetta å vera med dei samme vennene han hadde bruka å vera med for at han skulle klara å la vera og byrja att etter at han kom heim att. Han ønska å fortsetta med studiene og kanskje flytta til andre slektningar for å få eit nytt miljø. Den dagen me reiste frå Lutindi, ville me sei hade til alle pasientane me hadde fått litt ekstra kontakt med. Ein ting som gjorde det trist var at me måtte bli låst inn i bakgården. Plutseleg var dei som fangar.. I tillegg blei det trist fordi eg har høyrt historiane til mange av dei. Eg veit at livet ikkje er lett for alle. Eg veit at nokon får det enda vansklegare når dei kjem heim. Kanskje dei ikkje klarer seg så bra som me snakka om. Heldigvis kom ikkje tårene før eg var ute fra luftegården deira. Og heldigvis kjem til å gå bra med nokon av dei.

I dag har eg sett eit dukketeater i barnehagen, vore på CHRISC-trening (samme som KRIK i Noreg) og gått på line. Ein super dag. I morgon skal eg i kyrkja med ein av dei som jobber her. Ellers må eg sei eg har bestemt meg for å bli i Kristiansand neste semester. Eg fekk moglegheita til å reisa tilbake for tre nye mnd etter jul for å skriva bachelorprosjektet her, men no har eg akkurat takka nei. Eg hadde ganske lyst, men no vil eg heller vera i Kristiansand og gleder meg veldig til det. Men som sagt - kvar dag er verdt å vera glad for.

Må beklaga for seint blogginnlegg, men har vore uten skikkelig internett to veker no.